'Wat maakt een volmaakt leven'? vraagt Eline Arbo ons in Yerma
Wat hoopt Yerma nou eigenlijk te vinden in het krijgen van een kind? Dat vroeg ik me zo’n twee uur lang af. In de Rabozaal van ITA werd ik overrompeld door de soms adembenemende nieuwe voorstelling van Eline Arbo.
Als je vaak in de Schuur komt, dan kan je het werk van Eline Arbo bijna niet hebben gemist. Al sinds haar debuutvoorstelling, het Lijden van de Jonge Werther, hang ik telkens weer aan haar lippen. Vier jaar lang maakte ze voorstelling bij de Schuur. Voorstellingen als Weg met Eddy Belleguelle of Drie Zusters zullen ook bij velen van jullie in het geheugen gegrift staan. Ik kijk altijd weer uit naar het moment waarop er een nieuwe voorstelling van haar in de Schuur staat. Dit keer is dat Yerma die ze maakte voor Het Nationale Theater (HNT).
Yerma gaat een existentiële vraag: 'Wat maakt een volmaakt leven?' Het verhaal werd al geschreven in 1934: een tijd waarin taboes en verstikkende tradities het dagelijks leven bepaalden. Arbo maakt een bijna tijdloze versie van dit verhaal, eentje die nog altijd relevant blijkt.
Het verhaal volgt Yerma, een vrouw die is getrouwd met Juan. Waar Juan tevreden is met het feit dat hij alles heeft dat hij maar kan wensen is Yerma ongelukkig. Door verschillende gebeurtenissen wordt Yerma geconfronteerd met diep gevoel van leegte. Langzaamaan raakt Yerma geobsedeerd door de gedachte dat een kind die leegte kan vullen. Haar relatie en haar kans op een gelukkig leven komen door deze obsessie steeds verder onder druk te staan.
Yerma saboteert haar eigen geluk met een obsessie voor een niet bestaand kind. Een wens. Ze hunkert naar een vrij leven en zoekt dit in een kind. Als kijker vraag je je net als sommige andere karakters in de voorstelling vaak af wat Yerma precies hoopt te vinden in haar kind. Andere vrouwen in de voorstelling klagen over hun leven mét kind, Juan is gelukkig zonder kind, waarom zou haar leven magisch volmaakt zijn door dit verlangen in te lossen?
Dat de versie van Arbo bijna tijdloos aanvoelt komt met name door een van de mooiste decors die ik ooit heb gezien. In de draden van grote weefmachines wandelen de karakters. De ruimte verandert, de draden bewegen, de raden draaien, Yerma raakt opgesloten en verstrikt in het verstrijken van de tijd. Haar grip glipt in de vorm van de draden door haar handen. De lichten en de draden maken bovendien een waanzinnig mooi toneelbeeld.
Zoals we van Arbo gewend zijn ontbreekt er ook in deze voorstelling geen muziek. Een 'all-female-liveband' maakt het plaatje van deze voorstelling af. De muziek, het decor en de poëtische insteek van de voorstelling maken het er echt één om even stil van te worden. Al ben je dat na de eindscѐne sowieso wel...
Een voorstelling om niet te missen. Kom filosoferen en laat je verrassen door de toneelbeelden en de muziek in deze voorstelling. Yerma staat op 3 en 4 december in de Schuur. Koop hier je kaartjes.